CHP kadın kolları Zübeyde hanımı andı. Anmada Zübeyde hanımın hayatını anlatan il kadın kolları başkanı Pakize Esen yaptığı konuşmada;
Zübeyde Hanım Sofulardan Feyzullah Efendi ile Ayşe Hanım’ın 1857 yılında doğan kızıdır.
Zekâsından ve okuma bilincinden molla Zübeyde’dir genç kızlığında 1871 yılında Selanik’te gümrük memuru olan Ali Rıza Efendi ile evlendi. 1872’de ilk kızı Fatma dünyaya geldi. Fatma’yı üç yaşında iken kaybetti. 1874’te Ahmet’i, 1875’te Ömer’i, 1881’de de Mustafa’yı doğurdu. Mustafa daha iki yaşında iken Zübeyde Hanım, iki oğlu Ahmet ile Ömer’i kuşpalazı hastalığından yitirdi. Kader, üç çocuğunu küçük yaşta elinden alınmış geriye sadece Mustafa’sı kalmıştı. 1885’te Makbule’yi, 1889’da Naciye’yi doğurdu. 1901’de ise küçük kızı Naciye’yi kaybetti. 6 çocuktan geride sadece Mustafa ile Makbule kaldı. Hayatta kalan tek oğlu Mustafa, har biyeden mezun kurmay yüzbaşı olarak ülkenin içerisinde bulunduğu bu zor şartlarda dönemin yönetimi tarafından Sarayda sorgulandıktan sonra tutuklanarak, Bekir ağa Zindanına atılıp ardından 11 Mayıs 1920’de Mustafa Kemal, İstanbul’da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idama mahkum edildiğinde duyduğu sıkıntı ile felç geçiren bir annedir Zübeyde Hanım
Mustafa Kemal, 1911’de Trablusgarp’ta İtalyanlara karşı direnişi örgütlemek için görevlendirilen az sayıdaki subaydan birisiydi. Balkan Savaşı’nda Selanik kaybedilince Mustafa Kemal’in annesi ile kız kardeşi Yunanistan’ın eline geçen Selanik’te kaldı.
Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutanı olduğu sırada sarılık hastalığı geçirdi ve Halep’te tedavi altına alındı. Evladının kör olduğundan endişelenen Zübeyde Hanım, yanına evlatlığı Abdürrahim’i alarak Halep’e gitti. Evladını gördü, sardı, kokladı ve İstanbul’a geri döndü.
Mustafa Kemal, 1919’un Mayıs ayında Ordu Müfettişi göreviyle Samsun’a hareket etti. Zübeyde Hanım için hasret ve tedirginlik dolu zor günler yeniden başladı.
1922 yılında Sakarya Zaferi’nden sonra Büyük Taarruzdan önce Mustafa Kemal, annesini Ankara’ya getirmenin yolunu buldu. Zübeyde Hanım ile Adapazarı’nda buluştu. 1922 yılının 24 Haziran’ın da Zübeyde Hanım, evlatlığı Abdürrahim ile Çankaya’daki bağ evine yerleşti. Büyük Zafer, 26 Ağustos 1922 sabahı Kocatepe üzerinden Sincanlı ovasına doğru başlatılan Büyük Taarruz ile kazanıldı
Oğlunun büyük başarısını gören Zübeyde Hanım mutluydu. Ancak hastalığı çok ağırlaşmıştı. İzmir’e müstakbel gelini Latife Hanım’ın yanına tedavisi için gönderildi. 14 Ocak 1923’te İzmir’de, yıllardır hasretini çektiği hayatta kalmış biricik oğlunun başarısını gördükten sonra 66 yaşında vefat etti. Karşıyaka’da 1940 yılında anıt mezara dönüştürülen kabrinde son uykusuna çekildi.
Mezarı Türkiye’deki çocuk oyun parkı içerisindeki tek anıt mezardır.
Devletin ve Cumhuriyet’in manevi temellerine ana sevgisinin fedakârlığını, dualarının saflığını ve gözyaşının berraklığını katan mücadeleci bir kadın Zübeyde hanım sevgi minnet ve rahmet ile anıyoruz.14.1.2020