Mersin Halk Haber Mersin Halk Haber 
Dünyanın ideolojilere olan inancı sarsılıyor.
Sağ-sol, muhafazakâr-liberal, laik-anti-laik gibi geleneksel ayrımlar; artık bugünün krizleri karşısında çözüm üretme gücünü yitirmiş durumda.
Hayat değişti.
Ve hayatla birlikte sorular da…
Artık birinin kimliği, siyasi duruşu ya da aidiyeti değil; nasıl düşündüğü, nasıl hissettiği ve nasıl yaşadığı belirleyici hale geldi.
Ve herkesin zihninde aynı üç soru çınlıyor:
“Adalet mümkün mü?”
“Güvende miyim?”
“Bu dünyada bir anlamım var mı?”
Küresel Krizler: İnsanlığın Ortak Geleceği Neden Tehlikede?
Yeni bir düşünce biçimine neden ihtiyaç duyduğumuzu anlayabilmek için, karşı karşıya olduğumuz krizleri görmek gerekir.
Bunlar bireysel değil, kolektif. Ulusal değil, küresel.
Ve bunlar ideolojik değil, varoluşsal.
1. İklim Krizi
Gezegenimiz sınırlarını zorluyor.
Küresel ısınma, su kıtlığı, orman yangınları, kuraklık, türlerin yok oluşu…
Bunlar artık çevre haberleri değil; insanlığın nefesini kesen gerçekler.
2. Kitlesel Göçler
Savaş, kuraklık ve yoksulluk nedeniyle milyonlarca insan yerinden ediliyor.
Hiçbir devlet, bu kadar büyük ölçekli bir göç dalgasına ideolojik sınırlarla cevap veremez.
3. Savaşlar ve Jeopolitik Rekabet
Bölgesel çatışmalar, kaynak savaşları ve nükleer tehdit…
Artık “kazanan” taraf diye bir şey yok; herkesin kaybettiği savaşlar yaşıyoruz.
4. Toplumsal Çöküşler
Güvensizlik, kutuplaşma, dijital yalnızlık, ekonomik adaletsizlik, hızla artan ruhsal çöküntüler…
İnsanın sadece bedeni değil, anlam duygusu da hasta.
5. Bilgi Kirliliği ve Dijital Manipülasyon
Gerçek ile yalan, hakikat ile kurgu arasındaki çizgi bulanıklaştı.
Artık hakikat, “en çok paylaşılan şey” değil.
Bu da demokratik düşünceyi değil, psikolojik yönlendirme mekanizmalarını güçlendiriyor.
Kısaca, ideolojiler bu krizlerin hiçbirine çözüm üretmiyor.
Çünkü bu krizler ne “bizimkiler ve ötekiler” üzerinden okunabilir,
ne de eski politik reçetelerle iyileştirilebilir.
Yeni Düşünce Biçimi: İnsanın Doğasına Uygun mu?
Bu soru çok kıymetli.
Çünkü eğer önerdiğimiz düşünce biçimi insan doğasına uygun değilse, kalıcı olmaz.
İyi haber şu:
Yeni düşünce biçimi, insanın özüne daha yakın.
Neden?
Çünkü insan;
– Sadece rekabetçi değil, aynı zamanda dayanışmacıdır.
– Sadece korkularla değil, umutlarla da hareket eder.
– Sadece çıkarla değil, anlam ve sevgiyle de var olur.
Yeni düşünce biçimi, insanın içsel doğasındaki şefkat, merak, adalet arayışı ve aidiyet hissi gibi duygulara hitap eder.
Onu bastırmaz; onu onurlandırır.
Bu nedenle, bu düşünce biçimi insan doğasına değil;
yalnızca egemen sistemlerin inşa ettiği alışkanlıklara aykırıdır.
Bu Yeni Düşüncenin Ekonomi Politiği Nasıl Olacak?
Sistemi sadece etik değil, ekonomik olarak da yeniden kurmalıyız.
Yeni düşünce biçimi, neoliberalizmin “büyü ya da öl” mantığını terk eder.
1. Ekonomik Adalet
Yeni ekonomi, adaleti merkez alır.
Zenginliğin paylaşılabilir olduğu, emeğin sömürülmediği, insanların yoksullukla susturulmadığı bir yapı.
Vergi adaleti, temel gelir uygulamaları, yerel ekonomi modelleri bu sistemin temelidir.
2. Yerel Üretim ve Ortaklaşa Tüketim
Tüketimi sınırlamak değil, anlamlandırmak gerekir.
Tarımsal üretimde yerellik, kooperatifler, üretici-tüketici ilişkilerinde güven esas olmalıdır.
3. Ekososyalizm ve Etik Pazar
Pazarın denetlenmediği değil, vicdanla yönlendirildiği bir ekonomi.
Sadece kâr değil, toplumsal fayda esas alınmalıdır.
İş yerlerinde toplumsal cinsiyet eşitliği, ekolojik hassasiyet ve insani koşullar vazgeçilmezdir.
4. Anlam Temelli İş
İnsanlar sadece maaş için değil, anlam için çalışmak ister.
Yeni ekonomik yapı, bireylerin üretirken tatmin olduğu bir sistemi kurmak zorundadır.
Son Söz
Artık “hangi kutuptansın?” değil,
“Nasıl bir dünyayı birlikte kurabiliriz?” sorusu önemli.
Yeni bir düşünce biçimi;
bir ideoloji değil, bir kurtarıcı değil,
bir hatırlayıştır.
İnsanlığın özünü, doğasını, birlikte yaşama kapasitesini yeniden hatırlamak.
Ve bu düşünce biçimiyle yeniden sormak:
Nasıl adil olabiliriz?
Nasıl birlikte iyileşebiliriz?
Nasıl düşman değil, yoldaş olabiliriz?
Cevabı bu yazının içinde değil;
onu okuyan her kalbin vicdanında.
Not: Yazıdan alıntı yapılacağı zaman kaynak gösterilmesini rica ediyorum aksi halde kanuni haklarımı kullanmak durumunda kalabilirim.
Dr. Ruhsar Uçar
