ABİDİN YAĞMUR “ALEVİLİĞİN YANITSIZ SORULARI”

Ayaş Söyleşileri kapsamında tarihçi yazar Erdoğan Aydın’ı konuk ettik ve Alevilik tarihi üzerine söyleştik.

Ben de birkaç soru sordum.
Bu tür toplantılarda soru sormak, uzun konuşmak katılımcıları biraz sıkar.
Sorunu bir an evvel bitir der gibi bakarlar.
Bu nedenle bazı soruları tam ifade edemedim, bazı soruları yazar pek dinlemedi.
Haliyle yanıt da alamadım.

*
Kafamda herhangi bir önyargı olmadan, sadece Alevilik tarihini sosyal ve sınıfsal temelde anlayabilmek için düşündüğüm soruları buraya da not düşmek istedim.
*
Alevi deyişlerinde dört kitap ifadesi gecer.
Tevrat, Incil, Kuran bilinen kitaplar.
Dördüncü kitap zebur değil de Zerdüst dini etkinlerini de dikkate alırsak Avesta olabilir mi?
*
Babai isyanları yenilgisi sonrasında Alevilerin orta Anadolu illerine çekildiği, kadın örgütlenmesinin Baciyani Rum örgütlenmesi yaptığı doğru mu?
Bacılar adli bir örgüt gercekten var mıydı?
Alevilikte kadının statüsünün diğer dinlerden farklı olmasında Bacılar örgütünün etkisi var mıdır?
*
Köleci toplumun en kurumsal temsilcisi Roma idi. Aleviliğin belli bir döneminde Roma’ya karşı mücadele var mi? Örneğin Pavlikanlar… ılerleyen yıllarda Ahilik teşkilatı köleliğe karşı üretimi, esnaflığı, adil bölüşümü esas alıyor.
Ahilik köleliğe karşıdır, Ahilik ile Alevilik etkileşim kurmuş olabilir mi? O dönemde Ahi şeyhleriyle Alevi önderleri ilişkisi var mı?
*
Ali ve 12 imamlar konusunda, peygamber konusunda yazılı, arkeolojik kanıtlar var mı yoksa onların yaşadığı iddia edilen 7.yüzyıldan 300 yıl sonraki kaynaklarda yazılanları mı baz alıyoruz.
600’lü yıllarda yaşamış insanların hayatına dair bu kadar ayrıntı bilmek mümkün mü?
Yani Ali’nin Emevi Abbasi kaynaklarının anlatmadığı bir Ali olma ihtimali yok mu?
Ali islamdan önce de var olan bir inanç sistemiydi de sonradan deforme edilip sünni islama uydurulmuş olabilir mi?
*
Islamdaki sünni ve şii ayrımının bir kutbu da Iran. Iran’ın Anadolu Aleviliği üzerindeki etkisini hangi tarihsel, sosyal kırılmalar ile açıklarız?
*
Tekke ve zaviyelerin 1920’li yıllarda tasfiyesi konusunu 1820’lerdeki Yeniçeri ocağının kaldırılmasına kadar götürmek mümkün mü?
Bin yıl direnmiş, ocaklarını tekkelerini terk etmemiş bir akım nasıl oldu da çok direniş göstermeden cumhuriyet döneminde tekkelerin, ocakların kapatılmasına razı geldi.
Tarihsel olarak Alevi ocakları Bektaşi tekkeleri tarihsel misyonunu doldurduğu için dirençsiz kapanmış olabilir mi? Bugün ocakzade denen dedeler var. Bu ocaklar Alevileri niye çekemiyor?
*

Anadolu mitleri Yunan mitleri Arap mitleri Fars mitleri orta Asya mitleri açısından bakarsak Erdoğan Çınar’ın iddialarını ne kadar ciddiye almak gerekir?
*
Hiçbirşey vardan yok olmaz yoktan var olmaz.
Alevilik söylemine Kerbela vakasının 1500’lü yıllarda girdiğini iddia ettiniz.
Kerbela mitinden önce benzer bir mit var mıydı? Benzer bir siyasi, tarihsel motivasyon var mıydı?
*
Orhan Pamuk Kara Kitap’ta Bektasilik ile sosyalist mücadele arasında bir komplo bağı kurar.
Bunda Türk sosyalist hareketinin 1960’lardan sonra Alevi gençler arasında hızlı yayılması etkili olmuş sanırım.
Alevilik öğretisi çağdaşı olduğu muhalefet forumuna rahat giriyor diyebilir miyiz?

admin